Na gruncie ryczałtu od dochodów spółek od lat kontrowersje budzi opodatkowanie pożyczek estońskim CIT jako ukryty zysk. Kontrowersje te stały się przyczyną licznych sporów między podatnikami a organami podatkowymi oraz rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Październikowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego dostarcza odpowiedzi na niektóre z wątpliwości interpretacyjnych.
Geneza sporu wokół pożyczek na estońskim CIT
Definicja ukrytych zysków wskazuje, że są to wszelkie świadczenia wykonywane przez spółkę na rzecz wspólników oraz podmiotów powiązanych w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż podzielony zysk. W otwartym katalogu ukrytych zysków wymieniona została kwota pożyczki (kredytu) udzielonej przez podatnika udziałowcowi, akcjonariuszowi albo wspólnikowi lub podmiotowi powiązanemu z udziałowcem, akcjonariuszem lub wspólnikiem oraz odsetki, prowizje, wynagrodzenia i opłaty od pożyczki (kredytu) udzielonej przez te podmioty podatnikowi.
Wydawać by się mogło, że by udzielenie pożyczki lub zapłata odsetek była opodatkowana podatkiem od tzw. ukrytych zysków w pierwszej kolejności należałoby ustalić, czy dane świadczenie jest wykonywane w związku z prawem do udziału w zysku. Oznaczałoby to, że nie każda pożyczka udzielona podmiotowi powiązanemu przez spółkę objętą ryczałtem od dochodów spółek będzie stanowiła dochód z tytułu tzw. ukrytych zysków.
Odmiennego zdania jest Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, który w wydawanychinterpretacjach stanął na stanowisku, że każda pożyczka udzielona przez spółkę na rzecz np. wspólnika stanowi ukryty zysk. Takie podejście nie zyskało popularności wśród podatników, którzy licznie kwestionują to podejście w skargach składanych do sądów administracyjnych.
Spór w orzecznictwie
Na gruncie opodatkowania pożyczek w orzecznictwie sądów administracyjnych powstały rozbieżności. Korzystna dla podatników linia orzecznicza stwierdza, że przy ocenie, czy pożyczka stanowi ukryty zysk, należy ustalić czy istnieje związek między świadczeniem (w postaci pożyczki) a prawem do udziału w zysku. Taki pogląd został wyrażony między innymi w wyrokach WSA w Gliwicach (I SA/Gl 93/23 i I SA/Gl 1566/23) oraz WSA w Łodzi (I SA/Łd 251/24).
Odmiennego zdania jest z kolei WSA w Bydgoszczy (I SA/Bd 42/24). W wyroku tym, sąd uznał, że świadczenia wymienione w przepisie definiującym ukryte zyski stanowią je, niezależnie od towarzyszących tym świadczeniom okoliczności. Ustawodawca nie uwzględnił okoliczności związanych z pożyczkami, co wskazuje na obligatoryjne opodatkowanie. Sąd podkreślił, że interpretacja przepisów powinna opierać się na ich dosłownym brzmieniu.
Październikowe rozstrzygnięcie NSA
Wyrok WSA w Bydgoszczy został zaskarżony przez podatnika do Naczelnego SąduAdministracyjnego. Jednak Naczelny Sąd Administracyjny wydając 9 października 2024 r.rozstrzygnięcie (II FSK 797/24) oddalił skargę podatnika. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego ma kluczowe znaczenie dla podatników, ponieważ dostarcza argumentów na potwierdzenie prawidłowości profiskalnej linii interpretacyjnej. Wyrok może też stanowić zwiastun przyszłych rozstrzygnięć NSA w sprawie nieprawomocnych wyroków wydanych przez WSA w Gliwicach i WSA w Łodzi.
AUTORZY
Justyna Pachołek – prawnik w Kancelarii ILT
Michał Kordiak – prawnik w Kancelarii ILT